Rozszerzenie zawartej w 2022 r. umowy pomiędzy LPP a polskim start-upem Use Waste otwiera nowy rozdział prac nad technologią recyklingu odzieży. W ramach współpracy polscy naukowcy koncentrowali się dotychczas na opracowaniu skutecznej i skalowanej metody odzyskiwania włókien poliestrowych z używanej odzieży i wykorzystywania ich do produkcji nowych tkanin wykonanych wyłącznie z surowców pochodzących z recyklingu. Zakończony sukcesem etap laboratoryjny pierwszej fazy projektu skłonił polską spółkę do rozszerzenia poszukiwań o mieszanki materiałowe.
– Obecnie na rynku prowadzonych jest wiele projektów, których celem jest jak najszybsze upowszechnienie wykorzystania odpadów tekstylnych do produkcji ubrań zgodnie z ideą textile-to-textile. Biorąc pod uwagę, jak dużym wyzwaniem dla branży nadal pozostają używane ubrania trafiające na składowiska, każda nowa technologia, która pozwoli ograniczać to zjawisko, jest na wagę złota. Należy jednak pamiętać, że większość z nich w pierwszej kolejności dotyczy recyklingu monomateriałów, a jak się okazuje, to właśnie mieszanki materiałowe są częstym, bo mającym wiele zalet, rozwiązaniem stosowanym w branży tekstylnej – komentuje Ewa Janczukowicz-Cichosz, ekspertka ds. zrównoważonego rozwoju w LPP.
Łączenie włókien np. naturalnych z syntetycznymi jest powszechnie i chętnie stosowanym rozwiązaniem na rynku odzieżowym. Umożliwia ono np. połączenie komfortu termicznego dzięki włóknom naturalnym z wygodą i rozciągliwością materiału uzyskiwaną dzięki włóknom syntetycznym. Nierzadko włókna syntetyczne poprawiają też trwałość i odporność ubrania. Tego typu mieszanki stanowią jednak wyzwanie dla procesu recyklingu.
– To co z jednej strony jest zaletą w czasie użytkowania produktów, po które też chętnie sięgają klienci, na etapie recyklingu staje się dużym wyzwaniem. Dlatego wykorzystując obserwacje z pierwszego etapu prac badawczych, postanowiliśmy rozszerzyć naszą współpracę z Use Waste i rozpocząć badania nad odzyskiem przędzy z mieszanek materiałowych. Jesteśmy przekonani, że taka technologia wypełni lukę rynkową, zwiększając dostęp do surowców pochodzących z recyklingu textile-to-textile. Docelowo pozwoli to na zamknięcie obiegu tekstyliów i ograniczenie wykorzystania surowców pierwotnych, wspierając tym samym wdrożenie zasad ekoprojektowania – mówi Ewa Janczukowicz-Cichosz.
Rozwój projektu realizowanego przez LPP we współpracy z Use Waste to szansa na wypracowanie, a następnie wprowadzenie na skalę komercyjną efektywnego sposobu recyklingu nie tylko mieszanych materiałów zawierających np. połączenie poliestru z bawełną, wełną, poliamidem, elastanem czy też wiskozą. To również odpowiedź na konieczność zagospodarowania niejednorodnych frakcji powstających w procesie recyklingu tkanin monomateriałowych wykonanych z poliestru, np. nici.
– W ramach zakończonego w 2023 r. pierwszego etapu projektu opracowaliśmy autorską koncepcję selektywnej depolimeryzacji tkaniny poliestrowej. Uzyskaliśmy w ten sposób pełnowartościową przędzę poliestrową o niepogorszonej jakości. Powstała ona z surowców otrzymanych w procesie recyklingu tkanin, których czystość jest wyższa od tych powszechnie stosowanych w przemysłowej produkcji poliestru, a surowce te docelowo posłużą do wytworzenia nowej przędzy. Teraz naszym celem jest opracowanie ulepszonej technologii pozwalającej na selektywne oddzielenie poszczególnych frakcji z mieszanek materiałowych. Aby każda z tych frakcji mogła być ponownie zagospodarowana jako zasób, ważne jest jednak, żeby uzyskane w ramach procesu włókna były w jak najlepszej jakości, umożliwiającej ponowne ich użycie w procesie przędzenia i tkania. Jest to wyzwanie, jednak wstępne analizy pokazują nam, że mamy potencjał, aby mu sprostać – podkreśla Adam Hańderek, dyrektor Use Waste.
Badania laboratoryjne nad przetworzeniem odpadu tekstylnego w nową, pełnowartościową przędzę otwierają drogę do produkcji tekstyliów z surowców pochodzących z recyklingu. Z drugiej strony to ogromne wyzwanie dla przemysłu tekstylnego.
– Wdrożenie innowacyjnej, a jednocześnie skalowalnej technologii z jednej strony ma szansę przyczynić się do zmniejszenia ilości odpadów odzieżowych. Z drugiej, wymaga jednak ścisłej współpracy wszystkich uczestników tego rynku, rozwoju krajowego know-how oraz zaangażowania znaczących nakładów inwestycyjnych. W LPP jesteśmy przekonani, że ważny jest pierwszy krok. Mamy nadzieję, że już wkrótce sukces osiągnięty w zaciszu laboratoriów polskich naukowców, dzięki współpracy i wsparciu finansowemu innych partnerów, będziemy mogli rozwijać w ramach pilotażowego procesu produkcyjnego na szeroką skalę – dodaje Ewa Janczukowicz-Cichosz.
