2022 rok był czasem wielu konsumenckich wyzwań. Rosnąca z miesiąca na miesiąc inflacja negatywnie wpłynęła na portfele Polaków i niejednokrotnie zmuszała do weryfikacji planów zakupowych. Mimo że ogółem sprzedaż detaliczna wzrosła o 5% r/r, to jednak druga połowa roku stanęła pod znakiem wyraźnego hamowania wydatków. Niestety rok 2023 prawdopodobnie przyniesie kontynuację tego trendu, a co za tym idzie - raczej ujemną dynamikę sprzedaży detalicznej, która może wynieść ok. -5% – tłumaczy Katarzyna Lipka, Dyrektorka Zespołu Doradztwa i Analiz Rynkowych w Cushman & Wakefield.
Zmiany w poziomach sprzedaży różnią się w zależności od kategorii produktowej. W ubiegłym roku największy wzrost sprzedaży detalicznej r/r, bo o 22%, odnotowały podmioty handlujące tekstyliami, odzieżą i obuwiem oraz sklepy z farmaceutykami, kosmetykami i sprzętem ortopedycznym – o 12%. Największych zaś spadków, o 9,6%, doświadczyli dealerzy samochodowi.
Udział e-handlu w sprzedaży detalicznej w 2022 roku oscylował w okolicy 10%. Kategorie handlowe z najwyższym udziałem w e-commerce to sektor mody, multimediów (obejmujący prasę, książki, sprzedaż w sklepach wyspecjalizowanych) oraz meble, jak również RTV i AGD.
W całym 2022 roku na rynek trafiło 400 000 mkw. nowoczesnej powierzchni handlowej, czyli o prawie 95 000 mkw. mniej niż w 2021 roku. Nowa podaż dostarczona w ramach wszystkich formatów objęła 33 nowe obiekty, 12 rozbudów oraz 5 przebudowanych obiektów, które powstały w miejscu zamkniętych centrów handlowych Tesco. Tylko jeden obiekt – centrum handlowe Tesco w Warszawie – został w ubiegłym roku zamknięty.
Ubiegły rok jeszcze bardziej wzmocnił popularność wygodnych i szybkich zakupów. Znalazło to również odzwierciedlenie w nowej powierzchni, która została dostarczona na rynek. 2022 rok ponownie zdominowały małe parki handlowe z 70-procentowym udziałem w nowej podaży. Dużą popularnością wśród deweloperów cieszyły się też nowe magazyny handlowe, które odpowiadały za jedną czwartą nowej powierzchni. W rezultacie całkowita powierzchnia handlowa w Polsce na koniec 2022 roku przekroczyła 15,9 mln mkw. – komentuje Ewa Derlatka-Chilewicz, Ekspertka rynku handlowego w Cushman & Wakefield.
Podobnie jak rok wcześniej, czwarty kwartał był najbardziej intensywnym okresem nowych otwarć – pomiędzy październikiem a grudniem na rynek trafiło ponad 37% podaży. Pierwszy raz od 2019 roku najwięcej powierzchni (32%, czyli ponad 126 tys. mkw.) dotyczyło ośmiu największych aglomeracji, wśród których dominował Kraków, głównie dzięki otwarciu dwóch parków handlowych Atut.
W 2022 roku na polskim rynku zadebiutowało czternaście nowych polskich i międzynarodowych marek, o dziewięć mniej niż rok wcześniej. Swoje pierwsze sklepy w Polsce otworzyły, m.in. Haribo, Uniqlo, Lovisa, Mnogoknig, Sportano, Snipes czy drogerie DM.
Jednocześnie osiem sieci postanowiło zrezygnować z działalności w naszym kraju lub zgłosiło wniosek o upadłość. W polskich obiektach handlowych nie znajdziemy już takich sklepów jak Orsay, Uterque, BookBook, Go Sport, Sfera czy Hollister.
Co ciekawe, pogarszające się nastroje konsumenckie nie miały na razie niekorzystnego wpływu na liczbę klientów obiektów handlowych. Odwiedzalność w centrach i parkach handlowych w grudniu 2022 osiągnęła średni miesięczny poziom prawie 510 000 osób na obiekt handlowy. Jest to o wynik o ponad 5% wyższy niż w 2019 roku, mimo coraz bardziej konkurencyjnego rynku, na którym od tego czasu przybyło prawie 800 000 mkw.
Szczególnie dobre wyniki w całym czwartym kwartale odnotowały duże centra handlowe[1], które odwiedziło o 5% więcej klientów niż w przedpandemicznym 2019 roku. Skumulowane dane odwiedzalności za cały 2022 rok wykazują 4-procentowy wzrost w porównaniu do 2019 roku i aż 24-procentowy wzrost w porównaniu do roku 2021 – komentuje Paulina Bauer, Dyrektorka Działu Zarządzania Nieruchomościami Handlowymi, Cushman & Wakefield.
Średni nominalny obrót najemców w nowoczesnych obiektach handlowych w listopadzie 2022 wyniósł 1046 PLN netto na mkw. powierzchni. Mimo że dane o obrotach w centrach handlowych pokazują wyższy o 11% nominalny poziom sprzedaży w listopadzie 2022 roku w porównaniu do roku 2019, to po uwzględnieniu rosnącej inflacji realne obroty były o 6% niższe od wartości z listopada 2019 roku.
Niestety, zmniejszająca się zasobność portfela polskiego konsumenta i pogarszające się nastroje wpłyną negatywnie na plany zakupowe i tym samym na obroty najemców w obiektach handlowych. Zmieni się także struktura wydatków – zmniejszy się ilość pieniędzy wydawanych na dobra i usługi spoza koszyka dóbr podstawowych, np. meble, sprzęt RTV, wyjścia do restauracji, podróże czy abonamenty sportowe – dodaje Paulina Bauer.
W IV kwartale 2022 roku czynsze dla lokali przy głównych ulicach handlowych spadły o 5% r/r, a czynsze za najlepsze lokale w sektorze centrów handlowych nie zmieniły się. Jeśli natomiast chodzi o stawki czynszowe w parkach handlowych, te odnotowały 9-procentowe wzrosty rok do roku. Zgodnie z zapisami umów najmu, na początku 2023 roku nastąpi indeksacja czynszów (o wskaźnik CPI dla umów w PLN i wskaźnik HICP dla umów w EUR), co spowoduje jednorazowy wzrost obciążeń czynszowych denominowanych w EUR o 8-10%.
[1] Powierzchnia pomiędzy 40 a 60 tys. mkw. GLA
