Każdy sposób związany z zapobieganiem zachowaniom ryzykownym jest istotny

2022-04-04 | 08:50

Samobójstwo jest aktem intencjonalnego odebrania sobie życia. Nie ma możliwości, aby wskazać jeden czynnik, który mógłby determinować to, dlaczego dana osoba podjęła próbę samobójczą - podkreśla dr n. społ. Marlena Stradomska z Katedry Psychologii Klinicznej i Neuropsychologii UMCS, Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego, Oddział Lublin.


Niezależnie od przyczyn samobójstwa należy zdawać sobie sprawę z tego, że warto znać podstawowe zasady przydatne w codziennym funkcjonowaniu społecznym. Niekiedy znajomość odpowiedniej komunikacji oraz zastosowanie jej w praktyce, może przyczynić się do zniwelowania zagrożenia osoby w sytuacji trudnej- niezależne od wieku.

Czynniki chroniące można traktować jako indywidualne zasoby człowieka i cechy środowiska, które mogą minimalizować wpływ czynników ryzyka, co w konsekwencji zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia zachowań problemowych lub ich intensywność.

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, dlaczego osoby wybrały obiekty handlowe na to, aby tam odebrać sobie życie. Kwestie te są wieloaspektowe, a dodatkowo zależą w dużym stopniu od różnic indywidualnych. Istnieje co najmniej kilka hipotez dotyczących tego typu zachowań. Istotnym zagadnieniem jest np:

  • próba „zostania” zauważonym i „wołania o pomoc”,
  • przejawianie narcyzmu,
  • próba pokazania gniewu.

Niekiedy brak świadomości o tym, że możliwe jest wsparcie w kryzysie psychologicznym powoduje to, że osoba zdeterminowana jest do tego, aby podjąć próbę samobójczą. Desperacja, bezsilność, czy wielość negatywnych odczuć mogą powodować, że osoba szuka niestandardowych, a przede wszystkim nieskutecznych sposobów na rozwiązanie problemów. Istotne jest zatem szukania wsparcia u specjalistów.

Wydawać się może, że miejsce takie jak galeria handlowa jest pełne ludzi. Być może u niektórych pojawia się przekonanie, że w takim miejscu można spotkać osoby, które mogą porozmawiać, pomóc, zwrócić uwagę na pewne zachowania, powstrzymać, a może po prostu spowodować to, aby nie czuć się samotnym. Jednakże w takich miejscach zazwyczaj osoby zajęte są swoimi celami i potrzebami. W związku z pędem życia i koniecznością zrealizowania spraw „na wczoraj” można nie zauważyć niepokojących czynników u człowieka, którego mijamy. Możliwy jest też mechanizm rozproszonej odpowiedzialności, czyli pojawianie się myśli u poszczególnych osób danego społeczeństwa, że „ktoś inny pewnie zajął się już tą sprawą”.

Niewątpliwie w celu zapobiegania narastającym zagrożeniom, systemy bezpieczeństwa tworzone są na doświadczeniach monitoringu wizyjnego, wprowadzonego w centrach miast zmagających się z zagrożeniem terrorystycznym. Natomiast do zadań współczesnego monitoringu nie należy już zapobiegnie kradzieżom czy innym nieakceptowalnym społecznie aspektom. Dodatkowo ma on być wsparciem na wypadek pojawienia się różnorodnych zagrożeń bezpieczeństwa. Ponadto dużą rolę odgrywa tu wyszkolenie firm odpowiedzialnych w takim miejscu za szereg kwestii, które mogą powodować nieodwracalne skutki dla jednostek czy społeczności.

Każdy sposób związany z zapobieganiem zachowaniom ryzykownym jest istotny. Każda branża zwracająca uwagę na kwestie bezpieczeństwa – nie tylko fizycznego, ale i psychologicznego stanowi ogromne wsparcie dla instytucji, placówek, które zajmują się tego typu aspektami.

Ważnym zagadnieniem jest zwiększenie świadomości społecznej na temat tego, jak wiele różnych czynników może wpływać na podjęcie decyzji o samobójstwie, może mieć przełożenie na uwrażliwienie ludzi na problemy innych.

Mimo wielu prowadzonych obecnie działań na rzecz wzmocnienia kondycji psychicznej Polaków brakuje zaplanowanych działań, które obejmowałyby swoim zasięgiem całą Polskę. Dodatkowo konieczne jest poszerzanie wiedzy, by lepiej zrozumieć, w jaki sposób interakcje różnego rodzaju czynników prowadzą do podejmowania decyzji o samobójstwie.

Można założyć, że informacje umieszczone w galeriach handlowych czy w miejscach uczęszczanych często przez klientów miałoby przełożenie na ich stan wiedzy teoretycznej i praktycznej w tym zakresie.

Istotnym zagadnieniem jest także terapia osób bezpośrednio zagrożonych samobójstwem -  dotyczy to osób z zaburzeniami psychicznymi, w tym uzależnionych lub samookaleczających się, ale przede wszystkim osób po dokonanej wcześniej próbie samobójczej, a także osób znajdujących się aktualnie w kryzysie spowodowanym utratą jakichś dóbr, odejściem ukochanej osoby itp.

LIVE LIFE, podejście Światowej Organizacji Zdrowia do zapobiegania samobójstwom, zaleca następujące kluczowe, skuteczne interwencje oparte na dowodach:

  • rozwijanie społeczno-emocjonalnych umiejętności życiowych osób w każdym wieku, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży,
  • wczesne identyfikowanie, ocenianie, zarządzanie i monitorowanie każdego, kto może być dotknięty trudnościami natury psychicznej,
  • współdziałanie z mediami w celu odpowiedzialnego zgłaszania samobójstw i nie nagłaszanie spraw związanych z samobójstwami,
  • ograniczenie dostępu do środków samobójstwa (np. pestycydów, broni palnej, niektórych leków, wysokich budynków itd.).

Działania te powinny być realizowane z następującymi podstawowymi filarami: analizą sytuacji, współpracą wielosektorową, podnoszeniem świadomości, budowaniem zdolności, finansowaniem, nadzorem oraz monitorowaniem i oceną.

Zagadnienie związane z profilaktyką presuicydalną powinny być realizowane w miejscach, w których potencjalnie osoba może doprowadzić przez szereg czynników do odebrania sobie życia. W nawiązaniu do wydarzeń z galerii handlowych m.in. przy schodach powinny pojawić się balustrady uniemożliwiające wychylanie się za nie oraz informacja, że brak ostrożności może doprowadzić do wypadku. Ponadto jeśli jest taka możliwość wychylenia się pomiędzy schodami powinny powstać siatki zabezpieczające, ochronne uniemożliwiające upadek.

Dodatkowo istotną kwestią jest przygotowanie kampanii, informacji czy reklam, które pozwalałyby na zwiększenie świadomości społecznej np. na temat miejsc, instytucji, działań, do których osoby w kryzysie lub szukające możliwości poprawy swojego funkcjonowania mogą skorzystać – a do takich niewątpliwie należy platforma Życie Warte Jest Rozmowy https://zwjr.pl.

Do kilku podstawowych zasad w komunikacji z osobą w sytuacji trudnej można wyróżnić:

  • zachowanie spokoju i łagodności podczas inicjonowania kontaktu,
  • zapewnienie łagodności wypowiedzi i otwartości na treści,
  • zapytanie „w jaki sposób mogę pomóc”, „co zrobić aby dana osoba poczuła się lepiej”,
  • wysłuchanie ze zrozumieniem, bez osądzania,
  • zaproponowanie wsparcia,
  • zaproponowanie alternatywnego sposobu radzenia sobie z trudnościami i zaproponowaniu kilku wybranych pomysłów,
  • pomoc w rozproszeniu negatywnych myśli,
  • zaproponowanie szukania możliwości wyjścia z kryzysu – przez kontakt z psychologiem, psychiatrą, psychoterapeutą itd.,
  • pomoc w zmniejszeniu lęku i zwiększeniu poczucia bezpieczeństwa np. towarzysząc podczas wizyty u specjalisty, tłumacząc jak może wyglądać dane spotkanie itd.
  • zachęcenie do zwiększania wiedzy z zakresu zdrowia psychicznego np. poprzez zapoznanie się z platformą Życie Warte Jest Rozmowy, w tym skorzystanie z czatu pomocowego w sposób anonimowy dostępnego na stronie https://zwjr.pl/
  • pomoc w zaplanowaniu małych, ale wykonalnych w danej chwili kroków.
  • w razie zagrożenia zdrowia i życia koniecznie zadzwoń pod 112!

O autorce:

dr n. społ. Marlena Stradomska jest członkiem Interdyscyplinarnego Zespołu Profilaktyki Zachowań Samobójczych, wykładowcą akademickim, kierownikiem placówki socjoterapeutycznej Towarzystwa Nowa Kuźnia w Lublinie oraz wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego oddział Lublin, a także trenerem, terapeutką w trakcie 4-letniego kursu w nurcie integracyjnym (aktualnie na 3 roku). Aktualnie realizuje studia doktoranckie w zakresie filozofii w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Autorka ponad 100 publikacji naukowych w obszarze problemów społecznych, pracy z osobami po próbie samobójczej czy zagrożeń XXI wieku. Zajmuje się propagowaniem wiedzy z zakresu suicydologii w mediach np. Newsweek, Onet, WP, Polskie Radio Lublin itd. Autorka cyklu darmowych poradników pomocowych „Strategie radzenia sobie w trakcie trwania pandemii i nie tylko” wydanych przy współpracy z Wydawnictwem Naukowym ArchaeGraph.

Tagi: UMCS Marlena Stradomska
Oceń artykuł:

Fot: UMCS Źródło: UMCS

Każdy sposób związany z zapobieganiem zachowaniom ryzykownym jest istotny

Polityka Prywatności
  1. Serwis nie zbiera w sposób automatyczny żadnych informacji, z wyjątkiem informacji zawartych w plikach cookies.
  2. Pliki cookies (tzw. „ciasteczka”) stanowią dane informatyczne, w szczególności pliki tekstowe, które przechowywane są w urządzeniu końcowym Użytkownika Serwisu i przeznaczone są do korzystania ze stron internetowych Serwisu. Cookies zazwyczaj zawierają nazwę strony internetowej, z której pochodzą, czas przechowywania ich na urządzeniu końcowym oraz unikalny numer.
  3. Podmiotem zamieszczającym na urządzeniu końcowym Użytkownika Serwisu pliki cookies oraz uzyskującym do nich dostęp jest operator Serwisu.
  4. Pliki cookies wykorzystywane są w celu:
  5. dostosowania zawartości stron internetowych Serwisu do preferencji Użytkownika oraz optymalizacji korzystania ze stron internetowych; w szczególności pliki te pozwalają rozpoznać urządzenie Użytkownika Serwisu i odpowiednio wyświetlić stronę internetową, dostosowaną do jego indywidualnych potrzeb;
  6. tworzenia statystyk, które pomagają zrozumieć, w jaki sposób Użytkownicy Serwisu korzystają ze stron internetowych, co umożliwia ulepszanie ich struktury i zawartości;
  7. utrzymanie sesji Użytkownika Serwisu (po zalogowaniu), dzięki której Użytkownik nie musi na każdej podstronie Serwisu ponownie wpisywać loginu i hasła;
  8. W ramach Serwisu stosowane są następujące rodzaje plików cookies:
  9. „niezbędne” pliki cookies, umożliwiające korzystanie z usług dostępnych w ramach Serwisu, np. uwierzytelniające pliki cookies wykorzystywane do usług wymagających uwierzytelniania w ramach Serwisu;
  10. pliki cookies służące do zapewnienia bezpieczeństwa, np. wykorzystywane do wykrywania nadużyć w zakresie uwierzytelniania w ramach Serwisu;
  11. „wydajnościowe” pliki cookies, umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania ze stron internetowych Serwisu;
  12. „funkcjonalne” pliki cookies, umożliwiające „zapamiętanie” wybranych przez Użytkownika ustawień i personalizację interfejsu Użytkownika, np. w zakresie wybranego języka lub regionu, z którego pochodzi Użytkownik, rozmiaru czcionki, wyglądu strony internetowej itp.;
  13. „reklamowe” pliki cookies, umożliwiające dostarczanie Użytkownikom treści reklamowych bardziej dostosowanych do ich zainteresowań.
  14. W wielu przypadkach oprogramowanie służące do przeglądania stron internetowych (przeglądarka internetowa) domyślnie dopuszcza przechowywanie plików cookies w urządzeniu końcowym Użytkownika. Użytkownicy Serwisu mogą dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących plików cookies. Ustawienia te mogą zostać zmienione w szczególności w taki sposób, aby blokować automatyczną obsługę plików cookies w ustawieniach przeglądarki internetowej bądź informować o ich każdorazowym zamieszczeniu w urządzeniu Użytkownika Serwisu. Szczegółowe informacje o możliwości i sposobach obsługi plików cookies dostępne są w ustawieniach oprogramowania (przeglądarki internetowej).
  15. Operator Serwisu informuje, że ograniczenia stosowania plików cookies mogą wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronach internetowych Serwisu.
  16. Pliki cookies zamieszczane w urządzeniu końcowym Użytkownika Serwisu i wykorzystywane mogą być również przez współpracujących z operatorem Serwisu reklamodawców oraz partnerów.
  17. Więcej informacji na temat plików cookies znajdziesz pod adresem http://wszystkoociasteczkach.pl/ lub w sekcji „Pomoc” w menu przeglądarki internetowej.