Komisja Europejska potwierdza, że polski podatek handlowy narusza unijne zasady dozwolonej pomocy państwa

2017-09-26 | 09:00

Pod koniec czerwca 2017 r. Komisja Europejska zakończyła trwające od września ub. r. postępowanie wyjaśniające w sprawie polskiego podatku od sprzedaży detalicznej, czyli tzw. podatku handlowego. Efektem jest podtrzymanie przez KE wyrażonego już wcześniej stanowiska, że nowa danina w kształcie zaproponowanym przez polski rząd jest sprzeczna z unijnymi zasadami pomocy państwowej. Komisja stwierdziła, że przepisy w nieuzasadniony sposób działałyby na korzyść niektórych przedsiębiorstw, kosztem innych – w zależności od ich obrotów i wielkości

Podatek dla sieci handlowych

Co to oznacza dla podmiotów, które miały być podatnikami nowej daniny? W myśl ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o podatku od sprzedaży detalicznej (dalej zwanej: Ustawą) obowiązek zapłaty podatku obciążałby sprzedawców detalicznych prowadzących działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży detalicznej, definiowanej w Ustawie jako zbywanie towarów konsumentom na podstawie umów zawieranych w lokalu lub poza lokalem przedsiębiorstwa, także w przypadku, gdy zbywaniu towaru towarzyszy świadczenie usługi odrębnie niezaewidencjonowanej. Podstawę opodatkowania stanowić ma osiągnięta w danym miesiącu nadwyżka przychodów ze wspomnianej sprzedaży detalicznej ponad kwotę 17 mln zł. Sprzedawca po przekroczeniu tej kwoty miałby zapłacić podatek wynoszący 0,8% podstawy opodatkowania w części w jakiej przychód w danym miesiącu przekracza 17 mln zł a nie przekracza kwoty 170 mln zł, oraz 1,4% nadwyżki podstawy opodatkowania, czyli przychodów przekraczających kwotę 170 mln zł. Jako przychód ze sprzedaży detalicznej Ustawa traktuje kwoty otrzymane przez podatnika z tytułu sprzedaży detalicznej, w tym zaliczki, raty, przedpłaty i zadatki, z wyłączeniem podatku od towarów i usług.

Wątpliwości Komisji Europejskiej

Właśnie takie rozwiązanie, polegające na uzależnieniu stawki podatku od wielkości przychodów danego podatnika, Komisja Europejska uznała za naruszające zasady funkcjonowania Unii Europejskiej w zakresie niedozwolonej pomocy państwowej. Postępowanie w sprawie podjęto 19 września 2016 r., jednocześnie Komisja wydała nakaz zobowiązujący Polskę do zawieszenia stosowania podatku do czasu zakończenia analizy sprawy. Wątpliwości wzbudził fakt, że progresywne stawki oparte na wielkości przychodów przyznają przedsiębiorstwom o niskich przychodach selektywną przewagę nad konkurentami, z naruszeniem unijnych zasad udziału państwa.

Kolejną przyczyną wszczęcia przez Komisję Europejską postępowania sprawdzającego było stwierdzenie, że progresywna stawka nie jest uzasadniona logiką systemu podatkowego w Polsce, która zakłada gromadzenie środków finansowych w celu zasilenia budżetu ogólnego. Według Komisji Polska nie wykazała, dlaczego więksi sprzedawcy detaliczni powinni zostać objęci innym podatkiem niż mniejsze podmioty w świetle celów podatku od sprzedaży detalicznej.

Skarga polskiego rządu do Trybunału Sprawiedliwości UE

Kolejnym etapem sporu między polskim rządem a KE wokół podatku było złożenie przez polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych (MSZ) skargi do Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE) na wspomniany powyżej nakaz zobowiązujący Polskę do zawieszenia stosowania podatku do czasu zakończenia analizy sprawy. O ile strony nie podejmą żadnych dodatkowych kroków, sprawa zakończy się orzeczeniem TSUE w ciągu 2-3 lat. MSZ, jako resort uprawniony do składania w imieniu polskiego rządu skarg do Trybunału, nie ujawnia szczegółów postępowania ani swoich szczegółowych twierdzeń, wiadomo jednak, że zarzuty skierowane wobec Komisji skupiają się wokół dwóch zagadnień:

a) błędnej kwalifikacji podatku jako pomocy państwa w rozumieniu przywołanego art. 107 TFUE;

b) naruszenia przez KE zasady proporcjonalności przez nakazanie niezwłocznego zawieszenia stosowania progresywnej skali podatku.

Zgodnie z art. 107 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) wszelka pomoc przyznawana przez państwo członkowskie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji przez sprzyjanie niektórym przedsiębiorcom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym UE w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi. Dalsze przepisy TFUE przewidują wyjątki od zasady niedopuszczalności takiej formy pomocy. W szczególności za zgodną z rynkiem wewnętrznym można uznać:

a) pomoc przeznaczona na wspieranie realizacji ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania;

b) pomoc przeznaczona na ułatwienie rozwoju niektórych działań gospodarczych, o ile nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem.

Spór w polityce i na rynku

Temat podatku handlowego budzi emocje u wszystkich uczestników rynku sprzedaży detalicznej oraz organizacji ich zrzeszających. Przeciwnicy podatku wskazują na precedens, w którym w 2016 r. Komisja zakwestionowała progresywny charakter opłat z tytułu kontroli łańcucha żywnościowego, podatku od sprzedaży wyrobów tytoniowych oraz podatku od reklam, wprowadzone wcześniej na Węgrzech. W rodzimej debacie Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji wskazywała, że nowy podatek uderzy także w indywidualne małe sklepy i dostawców, a także przez obniżenie zatrudnienia i wynagrodzeń wpłynie na sytuację socjalną pracowników branży i ich rodzin. Podzielono także perspektywę KE, że wprowadzenie de facto kwoty wolnej od podatku stanowi niedozwoloną pomoc publiczną.

Organizacje reprezentujące mniejsze podmioty przekonują, że progresywny podatek miał w zamyśle przywrócić równowagę konkurencyjną między małymi sklepami i wielkimi sieciami, gdyż te ostatnie z racji skali działalności mają ułatwiony dostęp do rynku i dostawców. Z kolei politycy z kręgów rządowych przekonują, że sprzeciw Komisji Europejskiej to efekt skutecznego lobbingu dużych sieci handlowych broniących swojego udziału w rynku, a także wskazują na jej polityczny wymiar. Przywołują także przykład Francji i Hiszpanii, w których od lat funkcjonują podatki oparte o progresywne stawki. W debacie poruszono także wątek tego, czy małe i średnie firmy działające na rynku handlu powinny być traktowane bardziej ulgowo niż ich więksi konkurenci. Przywołano w tym kontekście Europejską Kartę Małych Przedsiębiorstw, przyjętą przez Radę Europejską w roku 2000 (EKMP). W treści EKMP podkreślono znaczenie małych przedsiębiorstw przy wspieraniu rozwoju społecznego i regionalnego, a także przyjęto, że sytuację małych przedsiębiorstw w UE można poprawić m.in. poprzez ukształtowanie struktur podatkowych i regulacyjnych sprzyjających działalności przedsiębiorczej oraz zapewnienie małym przedsiębiorcom dostępu do rynków przy jak najmniej uciążliwych wymaganiach, spójnych z nadrzędnymi celami polityki w sferze publicznej. Postulatem zawartym przez Radę Europejską w EKMP jest także, aby m. in. wspierać ekspansję małych przedsiębiorstw i tworzyć miejsca pracy. Wedle tej perspektywy podatek handlowy w formacie zaproponowanym przez polski rząd miałby realizować właśnie założenia ułatwienia i wyrównywania szans małych i średnich firm w starciu z potężniejszymi konkurentami

Co dalej?

Polski rząd oficjalnie nie tylko nie zmienia zdania na temat zasadności wprowadzenia podatku w formie wskazanej w Ustawie, ale także nadal utrzymuje, że sankcja w postaci zawieszenia stosowania Ustawy na czas postępowania była nadmierna w stosunku do wątpliwości, jakie budzą poszczególne zapisy Ustawy.

Efektem czerwcowego komunikatu Komisji Europejskiej, która podtrzymała swoje wcześniejsze zarzuty wobec systematyki naliczania polskiego podatku handlowego, jest uniemożliwienie wprowadzenia podatku w obecnej formie. Jak wskazano w uzasadnieniu stanowiska KE, podjęta decyzja nakłada na Polskę obowiązek zlikwidowania nieuczciwej dyskryminacji przedsiębiorstw i przywrócenia równego traktowania na rynku. Polski rząd wstrzymuje się z dalszymi działaniami do czasu otrzymania szerszego pisemnego uzasadnienia z Komisji. Rozważane są w tej chwili warianty ustalające jednolitą stawkę podatku, niezależną od wysokości przychodów danej sieci i nastawioną na zapewnienie wpływów do budżetu centralnego.

Jak wspomniano wcześniej, Ustawa w obecnym kształcie jest uznana za sprzeczną z zasadami rynku wewnętrznego UE i przynajmniej do czasu odmiennego orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie może być stosowana. Prawdopodobna jest więc szybka, biorąc pod uwagę zapisy Ustawy o wejściu progresywnego systemu w życie z początkiem 2018 r., interwencja rządu i parlamentu, zmieniająca system lub co najmniej przesuwająca jego stosowanie w czasie na kolejny okres, być może właśnie do zakończenia postępowania przez TSUE. Minister Finansów Mateusz Morawiecki zapewnił ostatnio, że polski rząd nie chce wchodzić w konfrontacje i będzie budować dialog z Komisją Europejską. Wyraził także nadzieję, że wspólne rozwiązania zostaną wypracowane w ciągu najbliższych miesięcy. Biorąc jednak pod uwagę nieprzejednane stanowisko KE należy oczekiwać, że przeforsowanie rozwiązań uzależniających stawkę podatku od osiągniętego przychodu wydaje się mało prawdopodobne.

Już wkrótce kolejne opinie ekspertów na temat Komisji Europejskiej i polskiego podatku handlowego!


O autorze:

Alan Dudkiewicz, ekspert BCC ds. prawa żywnościowego oraz prawa e-commerce, Członek Rady Programowej Magazynu Galerie Handlowe. Radca prawny, założyciel i wspólnik Kancelarii Radców Prawnych Dudkiewicz Ciastko Cichocka z siedzibą w Poznaniu, absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 2011 roku ukończył kierunek prawo, a w roku 2008 kierunek europeistyka. Odbył aplikację radcowską i jest członkiem Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu. Autor szeregu artykułów w ramach współpracy z wydawnictwem C.H. Beck. Posiada kilkuletnie doświadczenie w pracy w charakterze prawnika in-house dla międzynarodowego koncernu z branży spożywczej z kapitałem niemieckim. Specjalizuje się w obsłudze prawnej przedsiębiorstw. W sferze jego szczególnych zainteresowań znajduje się: prawo żywnościowe oraz zagadnienia związane ze znakowaniem żywności, jakością produktów spożywczych oraz wprowadzaniem ich na rynek. Wspomaga klientów w postępowaniach przed organami nadzoru nad rynkiem żywnościowym oraz sporach dotyczących czynów nieuczciwej konkurencji; prawo marketingowe, konkurencji i Internet w tym tworzenie regulaminów stron i sklepów internetowych oraz aktywność firm na portalach społecznościowych. Reprezentuje klientów przed sądami i organami administracji publicznej, przy mediacjach i negocjacjach. Posługuje się językiem angielskim.

Tagi: Alan Dudkiewicz Business Centre Club
Oceń artykuł:

Źródło: BCC

Komisja Europejska potwierdza, że polski podatek handlowy narusza unijne zasady dozwolonej pomocy państwa

Polityka Prywatności
  1. Serwis nie zbiera w sposób automatyczny żadnych informacji, z wyjątkiem informacji zawartych w plikach cookies.
  2. Pliki cookies (tzw. „ciasteczka”) stanowią dane informatyczne, w szczególności pliki tekstowe, które przechowywane są w urządzeniu końcowym Użytkownika Serwisu i przeznaczone są do korzystania ze stron internetowych Serwisu. Cookies zazwyczaj zawierają nazwę strony internetowej, z której pochodzą, czas przechowywania ich na urządzeniu końcowym oraz unikalny numer.
  3. Podmiotem zamieszczającym na urządzeniu końcowym Użytkownika Serwisu pliki cookies oraz uzyskującym do nich dostęp jest operator Serwisu.
  4. Pliki cookies wykorzystywane są w celu:
  5. dostosowania zawartości stron internetowych Serwisu do preferencji Użytkownika oraz optymalizacji korzystania ze stron internetowych; w szczególności pliki te pozwalają rozpoznać urządzenie Użytkownika Serwisu i odpowiednio wyświetlić stronę internetową, dostosowaną do jego indywidualnych potrzeb;
  6. tworzenia statystyk, które pomagają zrozumieć, w jaki sposób Użytkownicy Serwisu korzystają ze stron internetowych, co umożliwia ulepszanie ich struktury i zawartości;
  7. utrzymanie sesji Użytkownika Serwisu (po zalogowaniu), dzięki której Użytkownik nie musi na każdej podstronie Serwisu ponownie wpisywać loginu i hasła;
  8. W ramach Serwisu stosowane są następujące rodzaje plików cookies:
  9. „niezbędne” pliki cookies, umożliwiające korzystanie z usług dostępnych w ramach Serwisu, np. uwierzytelniające pliki cookies wykorzystywane do usług wymagających uwierzytelniania w ramach Serwisu;
  10. pliki cookies służące do zapewnienia bezpieczeństwa, np. wykorzystywane do wykrywania nadużyć w zakresie uwierzytelniania w ramach Serwisu;
  11. „wydajnościowe” pliki cookies, umożliwiające zbieranie informacji o sposobie korzystania ze stron internetowych Serwisu;
  12. „funkcjonalne” pliki cookies, umożliwiające „zapamiętanie” wybranych przez Użytkownika ustawień i personalizację interfejsu Użytkownika, np. w zakresie wybranego języka lub regionu, z którego pochodzi Użytkownik, rozmiaru czcionki, wyglądu strony internetowej itp.;
  13. „reklamowe” pliki cookies, umożliwiające dostarczanie Użytkownikom treści reklamowych bardziej dostosowanych do ich zainteresowań.
  14. W wielu przypadkach oprogramowanie służące do przeglądania stron internetowych (przeglądarka internetowa) domyślnie dopuszcza przechowywanie plików cookies w urządzeniu końcowym Użytkownika. Użytkownicy Serwisu mogą dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących plików cookies. Ustawienia te mogą zostać zmienione w szczególności w taki sposób, aby blokować automatyczną obsługę plików cookies w ustawieniach przeglądarki internetowej bądź informować o ich każdorazowym zamieszczeniu w urządzeniu Użytkownika Serwisu. Szczegółowe informacje o możliwości i sposobach obsługi plików cookies dostępne są w ustawieniach oprogramowania (przeglądarki internetowej).
  15. Operator Serwisu informuje, że ograniczenia stosowania plików cookies mogą wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronach internetowych Serwisu.
  16. Pliki cookies zamieszczane w urządzeniu końcowym Użytkownika Serwisu i wykorzystywane mogą być również przez współpracujących z operatorem Serwisu reklamodawców oraz partnerów.
  17. Więcej informacji na temat plików cookies znajdziesz pod adresem http://wszystkoociasteczkach.pl/ lub w sekcji „Pomoc” w menu przeglądarki internetowej.