Rynek ewoluuje, a wraz z nim nasze centra

Z firmą IKEA Centres Polska związana jest Pani od niemal 10 lat. Jak ocenia Pani rozwój polskich centrów handlowych w tym czasie?

Na przestrzeni ostatnich 10 lat zmieniły się wyzwania stojące przez centrami handlowymi, bo zmieniali się też Klienci, ich upodobania, nawyki zakupowe, sposób spędzania czasu wolnego. Rynek ewoluuje, a wraz z nim centra. Przestają być miejscami, gdzie po prostu robi się zakupy.

Czego oczekują zatem dzisiejsi Klienci?

Odwiedzający chcą dziś doświadczać znacznie więcej – szukają rozrywki, rekreacji, edukacji, okazji do spotkań i spędzania czasu. To z kolei skłania deweloperów i zarządców do myślenia o tym, jak rewitalizować istniejące obiekty i jak projektować te, które budowane będą w przyszłości. Coraz większą wagę rynek przykłada też do takich aspektów jak zrównoważony rozwój i dopasowanie oferty obiektów do potrzeb lokalnych społeczności. IKEA Centres dąży do tworzenia miejsc spotkań tętniących aktywnością, ponieważ oceniamy, że Klienci potrzebują więcej przyjaznych, dynamicznych i zrównoważonych przestrzeni, gdzie mogliby spędzać swój czas wolny.

Dlatego też dbają Państwo o sukcesywny rozwój segmentu rozrywki w swoich obiektach, dostarczając odwiedzającym nowych możliwości kreatywnego spędzania czasu (np. salon virtual reality).

To prawda. W ramach strategii tworzenia miejsc spotkań dla lokalnych społeczności naszym celem jest zmiana charakteru obiektów IKEA Centres. Dążymy do tego, żeby wsłuchiwać się w potrzeby Klientów i odpowiadać na nie, a jednocześnie zaskakiwać konsumentów, oferując im innowacyjne sposoby spędzania czasu wolnego. Nasze centrum we Wrocławiu, Aleja Bielany, zostało wyróżnione w raporcie Colliers International jako jedno z 10 centrów z najbardziej różnorodną ofertą rozrywkową w Polsce. Uznajemy rozwój segmentu rozrywki za naturalny kierunek rozwoju i jednocześnie reakcję na rozwój handlu online. Musimy proponować Klientom liczne dodatkowe motywacje do odwiedzania centrów handlowych – doświadczenie, emocje, spotkania.

Państwa Klienci mogą również liczyć na szereg innych udogodnień.

Posłużę się przykładem Alei Bielany, w której mamy aż 4 place zabaw, 3 strefy coworking, strefę chillout, punkt PCK, w którym można zostawić odzież dla potrzebujących. Mamy system Wrocławskiego Roweru Miejskiego, stację Vozilla (carsharing), ładowarki do samochodów elektrycznych, myjnię samochodową, car zone, czyli strefę pielęgnacji aut i wiele innych. Mamy też unikatową wewnętrzną palarnię – specjalnie wydzieloną strefę z niebanalnym wnętrzem… Stacje rowerów miejskich są też przy SKENDE Shopping w Lublinie i przy Wola Parku.

Obecnie branża przygotowuje się na zakaz handlu w niedzielę. W jaki sposób w Pani ocenie nowa ustawa wpłynie na rynek?

Zakaz faktycznie stawia poważne wyzwanie całej branży handlowej. Od dawna analizujemy potrzeby rynku, z których wynika, że po wejściu w życie nowych przepisów dotyczących handlu w niedzielę centra mogą spodziewać się znacznie zwiększonego ruchu w piątek i sobotę, a także w pozostałe dni tygodnia w godzinach popołudniowych i wieczornych.

A jak wpłynie on na codzienne funkcjonowanie Państwa obiektów?

Musimy wychodzić naprzeciw oczekiwaniom Klientów. Centra należące do IKEA Centres będą otwarte we wszystkie dni tygodnia, choć w niedziele wolne od handlu funkcjonować będą tylko lokale dopuszczone w ustawie, czyli m.in. restauracje, kawiarnie, kina, kluby fitness itp. W związku z zakazem (i nie tylko) podejmujemy szereg inicjatyw poprawiających obsługę Klienta, np. w Wola Parku przebudowana zostanie strefa gastronomiczna, aby zwiększyć liczbę miejsc siedzących. Oprócz tego będziemy kontynuować budowanie wizerunku naszych centrów jako miejsc spotkań, a nie tylko służących do robienia zakupów.

Eksperci twierdzą, że wprowadzony zakaz handlu w niedziele przełoży się na zmniejszenie obrotów handlu detalicznego, co w dalszej perspektywie może spowodować naciski najemców na obniżenie stawek czynszowych. Co myśli Pani o takiej prognozie?

Przykład węgierski pokazuje, że efekt może być odwrotny, doprowadzając np. do wzrostu obrotów centrów handlowych i sieci. My będziemy bacznie obserwować sytuację. Sądzę, że po jakimś czasie rynek dostosuje się do nowych warunków i dalej będzie się rozwijał. Jestem optymistką także dlatego, że jak widać, społeczeństwo się wciąż bogaci, gospodarka rośnie w bardzo dobrym tempie, a Klienci dysponują coraz większym budżetem, nadal więc będą wydawać pieniądze na zakupy i rozrywkę. Proszę też pamiętać, że zakaz obejmuje przede wszystkim sieci handlowe. Nasze centra pozostaną otwarte przez cały tydzień, a Klienci będą nadal mogli korzystać z oferty rozrywkowej i gastronomicznej czy różnego rodzaju wydarzeń organizowanych przez centra.

Można wywnioskować, że na popularności będą zyskiwały obiekty handlowe z szeroką ofertą rozrywkową. Czy uważa Pani, że w Polsce możemy liczyć na rozwój obiektów typu „entertainment” na takim poziomie, jaki te reprezentują na Bliskim Wschodzie?

Bez wątpienia „entertainment” jest ważnym kierunkiem rozwoju, choć byłabym ostrożna w przewidywaniu pojawienia się obiektów tego typu w Polsce w dającej się przewidzieć przyszłości. Trzeba pamiętać o kontekście kulturowym, klimacie i uwarunkowaniach społecznych. Ale oczywiście segment rozrywki, czy np. fitness, który jest kolejnym ważnym trendem na rynku, jest nieodzownym elementem nowoczesnego centrum handlowego, które musi konkurować o odwiedzalność.

Jak IKEA Centres konkuruje o tę odwiedzalność?

Nasze centra oferują mnóstwo możliwości spędzania czasu wolnego i realizują programy eventów przyciągających Klientów. Dla przykładu: Wola Park często we współpracy z lokalnymi instytucjami organizuje programy letnich i zimowych atrakcji, wystawy czy przeglądy twórczości. Latem wraz z urzędem dzielnicy organizowany jest turniej koszykówki ulicznej, działają boiska sportowe, a zimą lodowisko, odbywają się koncerty czy seanse kina letniego w Wola Parku. W planach jest też rewitalizacja, zagospodarowanie terenu przylegającego do obiektu i zamiana na przestrzeń służącą działaniom nie tylko komercyjnym, ale też artystycznym i społecznym. Z kolei Aleja Bielany, która w 2015 roku przeszła rozbudowę i gruntowne odświeżenie, od początku tego procesu odwołuje się do idei miejsca spotkań.

Czy może Pani przybliżyć szczegóły tej koncepcji?

Oczywiście. Na stałą ofertę rozrywkową składają się m.in. salon virtual reality – House of VR, aż 4 place zabaw dla dzieci, chillout zone, kino, a uzupełnia ją bogaty kalendarz rodzinnych eventów, które odbywają się w każdy weekend. Ważnym elementem działalności Alei Bielany, służącym jednocześnie budowaniu jej wizerunku, jest wspieranie lokalnej społeczności. Aleja Bielany, pozycjonując się jako miejsce spotkań dla rodzin, skupiła się na wzbogaceniu oferty o działania dobroczynne, którym nadano wymiar wspólnej rozrywki. Prospołeczny wymiar tych inicjatyw powoduje umacnianie pozytywnych skojarzeń z centrum. Odbył się tu np. turniej skręcania mebli IKEA przeznaczonych dla domu dziecka, wspólne szycie poszewek dla małych pacjentów oddziału pediatrycznego wrocławskiego szpitala w ramach akcji „Uszyj Jasia” czy wyjątkowe mikołajki polegające na zaproszeniu najmłodszych Klientów centrum do wspólnego przygotowania ozdób choinkowych, które następnie przyozdobiły drzewka m.in. w Schronisku Św. Brata Alberta we Wrocławiu czy Hospicjum w Będkowie.

Państwa wyniki pokazują, że Klienci doceniają te starania.

Wszystkie nasze wskaźniki rosną, zarówno te związane z obrotami, jak i z odwiedzlanością. W 2017 roku wzrost obrotów w Alei Bielany wyniósł blisko 11 proc. w stosunku do poprzedniego roku, a cały kompleks odwiedziło 11,8 mln Klientów, znacznie więcej niż rok wcześniej. Również Wola Park odnotował sukces. Pomimo budowy II linii metra Klienci chętnie nas odwiedzają. Grudzień zakończyliśmy z rekordowym poziomem odwiedzalności. W ostatnim miesiącu 2017 roku próg naszego centrum przekroczyło aż o 18 proc. więcej osób niż w tym samym czasie w roku ubiegłym. Stałe wzrosty odnotowują też Port Łódź czy Park Handlowy Matarnia w Gdańsku. Z kolei otwarcie SKENDE Shopping w Lublinie, które miało miejsce w listopadzie, było wielkim sukcesem, w ciągu trzech dni przyciągnęliśmy ponad 73 tysiące gości.

Wracając do trendów, modne ostatnio staje się również pojęcie galerii społecznościowej. Jak ocenia Pani rozwój rynku w tym kierunku?

Myślę, że jest to kolejny nieunikniony kierunek rozwoju. Jednym z najważniejszych trendów, z którymi mamy do czynienia w ostatnich latach, także w Polsce, jest powolny odwrót od konsumpcji w kierunku przeżyć i doświadczeń. Jeśli centra handlowe chcą nadal być atrakcyjne dla Klientów, muszą oferować nawet więcej niż zakupy, rozrywkę i pomysły na spędzanie czasu wolnego. Muszą proponować także możliwość zaangażowania społecznego i niesienia pomocy innym. Jest to jedna z idei, która przyświeca naszej koncepcji tworzenia miejsc spotkań. Wspominałam już o działaniach prowadzonych w Alei Bielany, w ramach których zapraszamy Klientów do aktywności mających na celu wspomaganie potrzebujących. Klienci zaangażowani w te akcje wykazywali wyjątkowe wręcz zaangażowanie, poświęcając długie godziny na pracę na rzecz innych i porzucając rywalizację na rzecz współpracy, aby wspólnymi siłami zrobić jak najwięcej dobrego dla innych. Świadomość, że te działania mają głęboki sens społeczny zachęca ludzi do udziału, współpracy, a jednocześnie daje poczucie głębokiej satysfakcji i tworzy prawdziwą wspólnotę skupioną na działaniach w grupie.

Ale ten kontekst nie ogranicza się tylko do działań dobroczynnych.

Zgadza się. Mamy też koncepcję, aby rewitalizacja szklarni przylegających do Wola Parku szła w kierunku stworzenia przestrzeni przyjaznych dla działań społecznościowych, artystycznych, budujących poczucie lokalnej wspólnoty.

Centra handlowe ewoluują, zmienia się także ich funkcja. W którym kierunku będzie się rozwijała branża?

Centra handlowe, szczególnie te starsze, muszą się zmieniać, aby nadążać za nowymi oczekiwaniami konsumentów. Stąd możemy spodziewać się m.in. rewitalizacji istniejących obiektów, nadawaniu im bardziej wyrazistej tożsamości. Takie zmiany przeszły też nasze obiekty. Jednak rozwój nie powinien oznaczać jedynie zmian infrastrukturalnych czy komercyjnych. Działamy dla naszych Klientów i to ich potrzeby powinny wyznaczać kierunki zmian. Wola Park, centrum chętnie odwiedzane przez mieszkańców warszawskiej Woli oraz Bemowa, jesienią 2017 roku przeprowadził warsztaty z mieszkańcami obu dzielnic, żeby sprawdzić, jakie są ich potrzeby i jak powinien się zmieniać, aby odpowiedzieć na oczekiwania. Okazuje się, że mieszkańcom najbardziej brakuje miejsc, w których mogliby się spotkać ze znajomymi, rodziną. Chcieliby np. mieć „przytulną restaurację”, do której można pójść na randkę. Szukają też więcej zieleni i chcieliby mieć wpływ na otoczenie. Takie miejsce chcemy stworzyć we wspomnianych szklarniach oraz na całym przyległym terenie. Chcemy zachować autentyczność tego miejsca, więc będziemy się starali zachować fragmenty szklarni z jej pierwotnymi funkcjami, czyli uprawą roślin. Jest wiele pomysłów na ich rewitalizację, np. szklarnie społeczne uprawiane przez mieszkańców czy miejsce do testowania bardziej innowacyjnych form upraw. Kolejnym pomysłem jest stworzenie centrum dla lokalnych inicjatyw. Chcielibyśmy „oddać mieszkańcom” przestrzeń, w której mogliby wcielać w życie własne pomysły.

Ważnym aspektem współczesnego handlu jest też e-commerce i rosnąca popularność zakupów internetowych.

Nie jest to jednak powód do obaw, ponieważ zakupy internetowe to zupełnie coś innego niż wizyta w centrum handlowym. Kupowanie online ma swoje wady, np. konieczność czekania na doręczenie, problemy z dostawą, szczególnie w gorących okresach. Zaletą jest na pewno wygoda. Natomiast w centrum handlowym spędzamy czas, doświadczamy przyjemności zakupów, ale nie tylko. Z samego założenia koncepcji miejsc spotkań wynika, że centra handlowe IKEA Centres oferują dużo więcej niż same zakupy. Do nas Klienci przychodzą również po doświadczenia – by pójść do kina, spotkać ze znajomymi, wziąć udział w wydarzeniach, zaangażować się w wartościowe działania, zrelaksować się. Umożliwiając Klientom spełnienie tych potrzeb, wcielamy w życie naszą ideę tworzenia miejsc spotkań. Naszym celem jest wywoływanie pozytywnych emocji, a także zachwycenie unikalnymi rozwiązaniami technologicznymi oraz edukacja.

Czyli zakupy online nigdy nie zastąpią tradycyjnego handlu?

Myślę, że wzrost sprzedaży online może odbywać się bez szkody dla sklepów stacjonarnych, oczywiście jeśli biznes prowadzony jest w sposób przemyślany. Obserwujemy też zjawiska odwrotne, że sprzedawcy internetowi doceniają rolę sklepów stacjonarnych – e-obuwie.pl otworzyło swój pierwszy sklep stacjonarny, podobne plany ma Amazon. Te branże wymieniają się doświadczeniami oraz wiedzą i wzajemnie się uzupełniają, a dzięki temu obie się rozwijają.

IKEA Centres posiada w polskim portfelu 6 funkcjonujących obiektów handlowych oraz realizowane centrum w Zabrzu. Na jakim etapie realizacji znajduje się obecnie ta inwestycja?

W Zabrzu budujemy centrum handlowe o powierzchni 90 tys. m kw. i zagospodarowujemy 5-hektarowy obszar, na którym powstanie strefa rekreacyjno-rozrywkowo-edukacyjna. Będzie to świetnie zaprojektowane miejsce spotkań, a dzięki inwestycji IKEA Centres Zabrze zyska łatwo dostępną przestrzeń skupiającą życie kulturalno-rozrywkowe miasta, której do tej pory brakowało. W ramach projektu przebudowany zostanie układ drogowy w rejonie kompleksu i powstaną nowe ścieżki rowerowe ułatwiające dojazd rowerzystom. Bryła obiektów handlowych inspirowana jest architekturą Śląska, natomiast w wystroju wnętrza będzie dominował styl skandynawski. Wśród planów dotyczących zagospodarowania działki wokół centrum są m.in. ogród botaniczny, amfiteatr, sztuczna plaża i fontanny, miejsca do grillowania, ścieżki rowerowe i biegowe, trasy dla narciarzy biegowych, ogrodzone miejsce dla osób z psami i mnóstwo zieleni, a także skatepark. Cały teren będzie przyciągał atrakcyjną architekturą krajobrazu, bogactwem różnorodnej zieleni i efektownymi konstrukcjami. Innowacyjne rozwiązania pozwolą oszczędzać zasoby, co odzwierciedla nacisk, jaki IKEA Centres kładzie na ekologię i zrównoważony rozwój.

Jakie prace są aktualnie prowadzone?

Obecnie prowadzony jest przetarg na przebudowę układu drogowego.

A jak przebiega komercjalizacja nowego obiektu?

Projekt cieszy się ogromnym zainteresowaniem najemców. Wielu z nich zna nas z pozostałych centrów w Polsce i ceni sobie model współpracy, który im oferujemy. Skomercjalizowaliśmy już ponad 20 tys. m kw., a wśród marek mamy m.in. Castoramę, Kino Helios, Martes Sport, RTV Euro AGD i operatorów gastronomicznych, jak Express Kuchnia Marché, Sevi Kebab, Makarun czy Guty. Dążymy do stworzenia atrakcyjnego miksu najemców z bogatą ofertą mody, obuwia i akcesoriów od najpopularniejszych marek, ważne są też usługi – apteka, oddział banku, medycyna – aby w centrum można było załatwić wiele codziennych spraw. Oczywiście ważnym segmentem jest DIY i wyposażenie wnętrz, a także elektronika. Cały czas trwają rozmowy z kolejnymi najemcami i już wkrótce będziemy ogłaszali podpisanie kolejnych umów.

We Wrocławiu i Warszawie, gdzie posiadają Państwo swoje obiekty, pojawiły się ostatnio nowe inwestycje – Wroclavia (Wrocław) oraz Galeria Północna (Warszawa), planowane są także kolejne otwarcia (np. Nowa Stacja Pruszków czy Galeria Młociny). Jak ocenia Pani wpływ konkurencji na Państwa obiekty?

Wola Park jest znanym i lubianym centrum, które odwiedzają przede wszystkim mieszkańcy Woli i Bemowa. Galeria Północna i planowana w niedalekiej przyszłości Galeria Młociny są zlokalizowane w innej części Warszawy. Nie odczuliśmy spadku odwiedzalności w związku z otwarciem Galerii Północnej. Podobnie ma się sytuacja z Aleją Bielany, której lokalizacja określa znacząco inną strefę zasięgu niż Wroclavia. Ponadto, Aleja stawia na dostępność, rodzinność i szeroką ofertę wydarzeń skierowanych do różnych grup Klientów. Natomiast Wroclavia to przede wszystkim moda i prestiż. Potwierdzenie stanowią indeksy odwiedzalności i obrotów, które w ciągu 3 miesięcy po otwarciu nowego konkurenta pokazują stałą tendencję wzrostową.

Wspomniała Pani, że IKEA Centres kładzie nacisk na ekologię i zrównoważony rozwój. Jakie działania podejmują Państwo w tym zakresie?

Kwestie związane z oszczędzaniem zasobów to dla IKEA Centres to jeden z kluczowych tematów – od lat stosujemy innowacyjne rozwiązania i technologie pozwalające minimalizować wpływ na środowisko. Także w naszych działaniach skierowanych do Klientów te kwestie są obecne. Mamy np. program o nazwie „H2O – zakręć to” zwracający uwagę mieszkańców Wrocławia na problem dużego zużycia wody. W jego ramach prowadzimy warsztaty i kampanie zachęcające do oszczędzania wody, pokazujące jak sami ją oszczędzamy. Kwestie te są również bardzo ważne dla najemców, oznaczają bowiem realne oszczędności w działalności operacyjnej. Przyznaję też, że Klienci są coraz bardziej świadomi wszelkich spraw związanych ze zrównoważonym rozwojem i wpływem na środowisko.

W jaki sposób wyobraża Pani sobie rozwój Państwa centrów handlowych w perspektywie kolejnych 10 lat?

Kluczem do dobrej przyszłości jest współpraca w działaniu. IKEA Centres chce działać wspólnie z naszymi partnerami: sklepem IKEA, najemcami oraz społecznością lokalną, tworząc miejsca spotkań, które poza doświadczeniem zakupowym będą wywoływać pozytywne emocje, zachwycać innowacyjnymi rozwiązaniami technologicznymi, edukować oraz spajać lokalne społeczności. W odpowiedzi na oczekiwania współczesnych Klientów wybraliśmy właśnie takie podejście do tworzenia nowego rodzaju centrów. Wierzymy, że jest to dobry kierunek na przyszłość.

Jakie trendy będą miały na to największy wpływ?

Na pewno wyjątkowo ważnym aspektem długofalowo postrzeganej przyszłości centrów będzie rozwój nowych technologii, w tym integracja kanałów offline i online. Mam tu na myśli zarówno internet rzeczy, jak i wirtualną rzeczywistość. Ale nie jako ciekawostkę, a immanentną część wizyty w miejscach spotkań IKEA Centres. Pozwoli to przede wszystkim poszerzyć gamę możliwych do zaoferowania Klientom doświadczeń.

A na czym będzie się skupiał rozwój branży?

Wdrażanie innowacyjnych konceptów rozrywkowych, rekreacyjnych czy edukacyjnych jest najważniejszym wyzwaniem stojącym przed naszą branżą. Wciąż musimy rozwijać naszą wiedzę o potrzebach Klientów. Bez wątpienia będzie to wymagało zmiany podejścia do prowadzenia biznesu, ponieważ tworzenie miejsc spotkań jest trudniejsze i bardziej skomplikowane niż to, co jako branża robiliśmy do tej pory.

O firmie:

IKEA Centres, spółka należąca do Grupy IKEA, od 40 lat buduje i zarządza rentownymi centrami handlowymi. Obecnie posiada 44 obiekty zlokalizowane w 15 krajach, które rocznie odwiedza 460 milionów osób. Do 2025 roku w planach spółki jest w sumie 70 lokalizacji. IKEA Centres stawia na stały wzrost i podnoszenie jakości usług. Wraz z firmą rozwijają się także jej najemcy i partnerzy biznesowi, a wśród nich 1600 marek prowadzących ponad 7000 sklepów. W Polsce IKEA Centres zarządza sześcioma obiektami handlowymi znajdującymi się w Lublinie, Gdańsku, Łodzi, Poznaniu, Wrocławiu oraz Warszawie. Obecnie firma przygotowuje się do realizacji inwestycji w Zabrzu. Wizja IKEA „lepszego życia na co dzień dla wielu ludzi” jest hasłem przewodnim dla wszystkich pracujących w IKEA Centres. Więcej na temat IKEA Centres: www.shopandmeet.com